Terug- en vooruitblik Project Vakmanschap in de Kustvisserij
LAUWERSOOG - Afgelopen jaar zijn Waddengoud en Goede Vissers Jan Geertsema en Barbara Rodenburg van de TS31 Internos het project ‘Vakmanschap in de Kustvisserij’ gestart. Doel is om het vakmanschap en de kennis van de traditionele ambachtelijke kustvisserij te behouden voor toekomstige generaties, omdat aanwas van nieuwe jonge ondernemers niet of nauwelijks meer plaatsvindt en uitsterven van het eeuwenoude vakmanschap dreigt. In 2014 is daarom gewerkt op gebieden als kennisontwikkeling, technische innovaties, trainingen en promotie om het beroep van de kustvisser in de etalage te zetten en weer aantrekkelijk te maken. Ook is afgelopen zomer gestart met diverse Wadvistochten. Voor 2015 zal de focus ook komen te liggen op community-vorming rondom de kleinschalige kustvisserij.
Help Fileerlokaal 't Ailand
Daarnaast hebben Jan en Barbara onlangs de crowdfundingscampagne ‘Proeflokaal ’t Ailand krijgt een zusje: Fileerlokaal ’t Ailand’ gestart. Ze zijn reeds begonnen met de verbouw, maar voor de inrichting is extra geld nodig. Hierbij zetten Jan en Barbara eigen visproducten, workshops en exclusieve wadvistochten in de voorverkoop. Alle hulp is welkom.
Kijk op www.crowdaboutnow.nl/tailand voor meer info.
Kennisontwikkeling en -netwerkvorming
Direct bij aanvang van het project in het voorjaar van 2014 zijn diverse deelnemers geworven voor de vorming van een kennisnetwerk rondom de kleinschalige kustvisserij. Zo bestaat het netwerk momenteel uit de 2 kustvissers K.H Vaszlovsky en G. de Vries, natuureducatie-initiatief De Natuurschool, natuurbeschermingsorganisatie De Waddenvereniging en de jongeren consumentenorganisatie Youth Food Movement. Via bijeenkomsten en één-op-één sessies is specifieke kennis verkregen en benut om onder andere:
- de slikslede weer te herintroduceren binnen de kustvisserij;
- een aantal demonstratiefuiken neer te zetten ten behoeve van het project;
- en het principe van Community Supported Fisheries te gebruiken om de informatiecampagne te ondersteunen.
Ook dit jaar zal het kennisnetwerk waar dat kan worden uitgebreid en worden benut voor de verdere ontplooiing van de kustvisserij. Daarnaast zullen de initiatiefnemers van het project samen met een externe deskundige werken aan een profielschets van de kleinschalige kustvisser, zodat geïnteresseerden in één oogopslag kunnen zien wat het beroep nu precies inhoudt.
Verder zal visser en tevens fotograaf Vaszlovsky dit jaar een kennisinventarisatie uitvoeren onder de traditionele kustvissers. Door middel van korte filmpjes en foto’s wil hij de nog levende kennis van traditionele vistechnieken en -gebruiken vastleggen. Een begin is reeds gemaakt met foto’s en filmpjes over het gebruik van de slikslede in de visserij met netten, kubben en fuiken.
Technische aanpassingen visserijbedrijf
Om groepen potentiële kustvissers te interesseren voor het beroep is het belangrijk om deze mensen mee te nemen op Wadvistocht. Echter was het visserijbedrijf TS31 Internos van Jan en Barbara daar nog niet op berust. Om meer mensen mee te nemen is een rubberboot aangepast en voorzien van een aluminium bodem met ingebouwde luchtkast en zwaardere motor. Daarnaast zijn ook waadpakken, reddingsvesten en extra visserijbenodigdheden aangeschaft.
Dit jaar zal het vissersechtpaar meerdere kleine rubberboten inzetten en de uitrusting verbeteren om meer mensen mee te kunnen nemen. Ook zal de rol van het moederschip nog onder de loep worden genomen. Door heen en weer te varen met dit schip kunnen tochten korter en aangenamer worden, helemaal voor mensen die al lopend door het water op jacht naar vis in het water zijn gevallen. Dit betekent dat een grondige renovatie nodig is om ook het moederschip in te richten om gasten te kunnen ontvangen.
Ontwikkeling van trainingen
Op basis van de ervaring die is opgedaan met deze Wadvistochten is een basistrainingsprogramma ontwikkeld en is een start gemaakt met het schrijven van een cursusboek. Alleen al door een presentatie vooraf aan de tochten te laten zien, blijkt dat deelnemers meer kennis oppikken tijdens de vistochten.
Tevens blijkt dat het trainingsaanbod moet worden afgestemd op de grillen van de natuur. Afgelopen jaar was er bijvoorbeeld weinig tot geen vis op het Oostwad te vinden. Al leken deelnemers dat niet erg te vinden, er moet altijd iets te vangen zijn om de beleving van het vissen voor de volle 100% te ervaren. Hierin zal in het lopende jaar worden voorzien door eerder uitgezette fuiken in het programma op te nemen.
Een kleinschalige visser moet tegenwoordig dan ook flexibel zijn. Op het Oostwad waren dit jaar namelijk wel veel meer krabben, oesters en zeesla te vinden. Van krabben zijn heerlijke soepen en sauzen te maken en gedroogde zeesla en verse oester kennen vele toepassingen in de keuken. Hoe kan de visser hiervan profiteren? Allereerst door te oogsten wat de natuur hen biedt, maar ook dat hij of zij weet hoe je dit kunt verwerken tot producten die consumenten en horeca eenvoudig kunnen gebruiken in de keuken. De eigen vangst verwerken wordt daarom steeds belangrijker. Het fileren en verwerken in een professionele ruimte is dan ook aan het basisprogramma toegevoegd.
Fileerlokaal 't Ailand
In dat licht is de realisatie van Fileerlokaal ’t Ailand in 2015 belangrijk om het achterliggende doel ‘behoud van kennis en vakmanschap in de kustvisserij’ te behalen. Een visser die kan verwerken boort een nieuwe markt aan en kan een goed bestaan opbouwen. In het fileerlokaal leren vissers, potentiële vissers en andere geïnteresseerden hoe ze dat moeten doen d.m.v. workshops en cursussen. Het gaat daarbij om het behouden en overdragen van traditionele technieken zoals het roken en drogen van regionale vis, maar ook om nieuwe toepassingen zoals de eerder genoemde oesters, krabben en zeesla. Door deze multifunctionaliteit kan ‘t Ailand zich tegelijkertijd ook steeds meer ontpoppen tot ontmoetingsplek voor visser en visliefhebber waarbij de verhalen van de visserij worden verteld en ook de toekomst van de visserij wordt besproken.
Promotiecampagne
Uiteraard is de promotie van het vakmanschap en de activiteiten ook erg belangrijk. Zonder deelnemers geen opvolging. Daarom is van meet af aan gekozen om een breed publiek te bereiken. Als een schot hagel waarbij altijd wel een doelwit getroffen wordt. Via persberichten, website en social media is in algemene zin het project breed onder de aandacht gebracht. Vervolgens zijn specifieke activiteiten op touw gezet en in de publiciteit gebracht, zoals de oestertochten, de start van de Wadvistochten vanuit Lauwersoog en Terschelling, festival rondom de kustvisserij, sliksledewedstrijden en het zoetwaterfeest bij ´t Ailand.
Dit leverde een stroom aan aandacht op in regionale en landelijke pers, zoals regionale omroepen en kranten, mediasites, Vroege Vogels en De Gids hadden het als nieuwsitem opgenomen. En nog belangrijker: het leverde een reeks spontane aanmeldingen op om mee te gaan op Wadvistocht en concrete interesse van ‘hobbyvissers’ om professioneel kustvisser te worden.
Creëren van een kustvisserijcommunity
In 2015 zal naast deze manier van publiciteit genereren ook het creëren van een community rondom de kleinschalige kustvisserij centraal staan. Dit is een vaste groep ‘fans’ of ‘volgers’ die deze vorm van visserij een warm hart toedraagt en dat ook actief laat blijken. Zo’n community kan fungeren als een soort opinieleider die anderen inspireert en waar langs extra bekendheid kan worden verkregen. Doordat de community kennis over de regionale visserij opneemt en doorgeeft fungeert deze ook als hoeder van traditionele kennis die helpt het vakmanschap levend te houden.
U blijft op de hoogte via de Waddengoud nieuwsbrief
In de loop van 2015 houden wij u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen en nieuwswaardigheden binnen het project ‘Vakmanschap in de Kustvisserij’.
U kan zich op de nieuwsbrief van Waddengoud inschrijven, zodat u minimaal 1 maal per maand een algemeen nieuwsoverzicht per e-mail krijgt toegestuurd.
